Wielkotowarowa produkcja drobiu powoduje wystąpienie szeregu czynników, które mogą w sposób negatywny wpływać na stan zdrowia i dobrostan ptaków. Jedną z możliwych konsekwencji tego stanu rzeczy może być czasowe upośledzenie trawienia oraz wchłaniania paszy, co makroskopowo objawia się niestrawnością lub efektem mokrej ściółki.
Zaburzenie pracy układu pokarmowego u drobiu
Warto zaznaczyć różnice między niestrawnością pokarmową, syndromem mokrej ściółki oraz biegunką u drobiu. Należy też pamiętać, że wszystkie te problemy mogą występować u ptaków jednocześnie i nie wykluczają się wzajemnie.
Niestrawność pokarmowa drobiu to zaburzenia trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, które manifestują się obecnością niestrawionych elementów paszy w pomiocie. Syndrom mokrej ściółki objawia się zaburzeniami proporcji między frakcją płynną, a frakcją stałą w kałomoczu, a jej obserwowalnym skutkiem jest uwodnienie pomiotu i utrata jego prawidłowej struktury.
Biegunka drobiu jest najcięższą postacią upośledzenia trawienia i wchłaniania, charakteryzującą się częstym oddawaniem wodnistego kałomoczu, który dodatkowo może zawierać elementy śluzu oraz złuszczony nabłonek jelitowy i pęcherzyki gazu (widoczne jako piana w pomiocie). Biegunka u ptaków hodowlanych może przyjmować także różne zabarwienie – od zielonego, przez szarawe, niekiedy podbarwione także krwią.
Przyczynami występowania powyższych problemów mogą być zaburzenia fizjologii przewodu pokarmowego ptaków (m. in. dysfunkcje enzymatyczne, zaburzenia równowagi mikroflory przewodu pokarmowego), czynniki środowiskowe (m. in. nieodpowiednia jakość ściółki, stres termiczny), żywieniowe (m. in. niewłaściwa struktura paszy, niewłaściwa jakość tłuszczu, czynniki antyżywieniowe) lub czynniki zakaźne (bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty). Brak szybkiej reakcji na wystąpienie czynników ryzyka lub zaobserwowane objawy może doprowadzić do osłabienia ptaków i nasilenia objawów, a w konsekwencji do zahamowania dobowych przyrostów masy ciała, podwyższenia współczynnika FCR, wystąpienia pododermatitis a w konsekwencji do zwiększenia się dobowej śmiertelności drobiu. Powyższe czynniki są bezpośrednią przyczyną podwyższenia kosztów produkcji.
Biegunka drobiu – zapobieganie bez antybiotyków
Ponieważ biegunki są głównym powodem do stosowania terapii antybiotykowych u drobiu, poniżej przedstawiamy przypadki kliniczne, w których stosowano preparaty zawierające ekstrakty roślinne (m. in. dąb szypułkowy, rzepik pospolity i czosnek pospolity), szczególnie przydatne w terapii biegunek drobiu wywołanych przez różne czynniki etiologiczne.
Kluczowe w powodzeniu stosowania terapii bezantybiotykowych jest uważne obserwowanie stada, szybka reakcja na wszelkie odchylenia od normy fizjologicznej oraz stosowanie odpowiedniej profilaktyki w okresie zwiększonego ryzyka występowania zaburzeń.
PRZYPADEK KLINICZNY NR 1
1. Stado
Kurczęta brojlery linii ROSS 308, 150 000 ptaków na fermie, 31 doba życia ptaków
2. Objawy kliniczne
Na kilka dni przed częściową odstawą ptaków zanotowano nagłe zaburzenia struktury kałomoczu wraz z utratą jego zwięzłości, zwiększenie frakcji płynnej w pomiocie (Fot.1) i pojawieniem się niestrawionych fragmentów paszy (Fot. 2).
Przyczyną zaburzeń homeostazy przewodu pokarmowego mogło być uprzednie dodanie do paszy pełnoporcjowej pełnego ziarna pszenicy ze świeżego zbioru. Oprócz zmiany jakości kałomoczu obserwowano spadek spożycia paszy, zatrzymanie się przyrostów masy ciała, pogłębiające się zróżnicowanie ptaków oraz pogorszenie ich dobrostanu objawiające się rozwojem pododermatitis (Fot.3). Jednocześnie obserwowano pogorszenie się jakości ściółki oraz mikroklimatu w obiektach.
3. Badanie anatomopatologiczne
W badaniu sekcyjnym stwierdzono obecność znacznej ilości ziaren przytulii czepnej w żołądku mięśniowym (Fot. 4), co mogło wskazywać na niską jakość skarmianej paszy lub zanieczyszczenie ziarna pszenicy.
Dalsze odcinki przewodu pokarmowego były wypełnione nadtrawioną paszą (Fot. 6), obserwowano ponadto stan zapalny błony śluzowej jelit (Fot. 5).
4. Diagnoza
Niestrawność pokarmowa, syndrom mokrej ściółki
5. Zalecenia
Przez 3 kolejne dni naprzemiennie:
BIOLAX V PLUS 750 ml/1000 l wody do picia, 12 godzin
MULTIACTIV 1000 ml/1000 l wody do picia, kolejne 12 godzin
Zalecono także możliwie jak najszybsze zaprzestanie skarmiania pszenicy.
6. Efekty
Zastosowana suplementacja zredukowała nasilenie objawów, nastąpiło zmniejszenie ilości rozwodnionych odchodów, doszło do znacznej poprawy strawności paszy, powrót do fizjologicznego żerowania oraz stabilizację dobowych przyrostów masy ciała (Tab. 1).
Od 3 doby stosowania preparatów bezantybiotykowych obserwowano także poprawę jakości ściółki oraz mikroklimatu w kurnikach oraz nie obserwowano pogłębiania się pododermatitis. Nie obserwowano nawrotów niestrawności do końca cyklu produkcyjnego.
Zobacz omawiane produkty:
PRZYPADEK KLINICZNY NR 2
1. Stado
Indyczki linii BIG 6, 27 300 ptaków na fermie, 12 tydzień życia ptaków
2. Objawy kliniczne
Na fermie w trakcie trwania cyklu produkcyjnego kilkukrotnie pojawiał się problem biegunek o etiologii bakteryjnej, które leczono stosując antybiotykoterapię. Tydzień po ostatniej antybiotykoterapii obserwowano wodnistą i pienistą biegunkę (Fot. 7 i 8), mokrą ściółkę oraz widoczne zabrudzenie upierzenia ptaków. Ponadto obserwowano osowienie zwierząt, głośny pisk pojedynczych ptaków oraz początki pododermatitis.
3. Badanie anatomopatologiczne
W badaniu sekcyjnym stwierdzono przekrwienie błony śluzowej jelit.
4. Diagnoza
Enteritis, biegunka o tle bakteryjnym
5. Zalecenia
Przez 5 kolejnych dni naprzemiennie:
BIOLAX V PLUS 750 ml/1000 l wody do picia, 12 godzin
MULTIACTIV 1000 ml/1000 l wody do picia, kolejne 12 godzin
6. Efekty
Zastosowana suplementacja zredukowała nasilenie objawów, nastąpiło zmniejszenie ilości rozwodnionych odchodów i zaobserwowano zmianę ich wyglądu w kierunku do fizjologicznego (Fot. 9 i 10).
Od 3 doby stosowania zaleceń obserwowano także poprawę jakości ściółki oraz mikroklimatu w kurnikach oraz nie obserwowano pogłębiania się pododermatitis. Nie obserwowano nawrotów niestrawności do końca cyklu produkcyjnego.
Zobacz omawiane produkty:
PRZYPADEK KLINICZNY NR 3
1. Stado
Indyk linii BIG 6, 6 tydzień życia ptaków
2. Objawy kliniczne
Na fermie obserwowano luźny kałomocz z elementami niestrawionej paszy, miejscami stwierdzano na ściółce także obecność pienistego kałomoczu (Fot. 11 i 12). Dobowa śmiertelność ptaków w normie fizjologicznej.
3. Diagnoza
Niestrawność pokarmowa
4. Zalecenia
Przez 3 kolejne dni naprzemiennie:
BIOLAX V PLUS 750 ml/1000 l wody do picia, 12 godzin
TURBOALISTAR V PLUS 400 ml/1000 l wody do picia, kolejne 12 godzin
5. Efekty
Zastosowana suplementacja preparatami bezantybiotykowymi dla drobiu zredukowała nasilenie objawów, od 2 dnia jej stosowania obserwowano znaczną zmianę kałomoczu w kierunku do fizjologicznego oraz całkowitą redukcję obecności elementów paszy w treści pomiotu (Fot. 13). Nie obserwowano nawrotów niestrawności do końca cyklu produkcyjnego.