Stosowanie metod bezantybiotykowych w celu ograniczania biegunek i niestrawności u drobiu – przykłady wybranych przypadków terenowych

Wielkotowarowa produkcja drobiu powoduje wystąpienie szeregu czynników, które mogą w sposób negatywny wpływać na stan zdrowia i dobrostan ptaków. Jedną z możliwych konsekwencji tego stanu rzeczy może być czasowe upośledzenie trawienia oraz wchłaniania paszy, co makroskopowo objawia się niestrawnością lub efektem mokrej ściółki.

Zaburzenie pracy układu pokarmowego u drobiu

Warto zaznaczyć różnice między niestrawnością pokarmową, syndromem mokrej ściółki oraz biegunką u drobiu. Należy też pamiętać, że wszystkie te problemy mogą występować u ptaków jednocześnie i nie wykluczają się wzajemnie.

Niestrawność pokarmowa drobiu to zaburzenia trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, które manifestują się obecnością niestrawionych elementów paszy w pomiocie. Syndrom mokrej ściółki objawia się aburzeniami proporcji między frakcją płynną, a frakcją stałą w kałomoczu, a jej obserwowalnym skutkiem jest uwodnienie pomiotu i utrata jego prawidłowej struktury.

Biegunka drobiu jest najcięższą postacią upośledzenia trawienia i wchłaniania, charakteryzującą się częstym oddawaniem wodnistego kałomoczu, który dodatkowo może zawierać elementy śluzu oraz złuszczony nabłonek jelitowy i pęcherzyki gazu (widoczne jako piana w pomiocie). Biegunka u ptaków hodowlanych może przyjmować także różne zabarwienie – od zielonego, przez szarawe, niekiedy podbarwione także krwią.

Przyczynami występowania powyższych problemów mogą być zaburzenia fizjologii przewodu pokarmowego ptaków (m. in. dysfunkcje enzymatyczne, zaburzenia równowagi mikroflory przewodu pokarmowego), czynniki środowiskowe (m. in. nieodpowiednia jakość ściółki, stres termiczny), żywieniowe (m. in. niewłaściwa struktura paszy, niewłaściwa jakość tłuszczu, czynniki antyżywieniowe) lub czynniki zakaźne (bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty). Brak szybkiej reakcji na wystąpienie czynników ryzyka lub zaobserwowane objawy może doprowadzić do osłabienia ptaków i nasilenia objawów, a w konsekwencji do zahamowania dobowych przyrostów masy ciała, podwyższenia współczynnika FCR, wystąpienia pododermatitis a w konsekwencji do zwiększenia się dobowej śmiertelności drobiu. Powyższe czynniki są bezpośrednią przyczyną podwyższenia kosztów produkcji.

Biegunka drobiu – zapobieganie bez antybiotyków

Ponieważ biegunki są głównym powodem do stosowania terapii antybiotykowych u drobiu, poniżej przedstawiamy przypadki kliniczne, w których stosowano preparaty zawierające ekstrakty roślinne (m. in. dąb szypułkowy, rzepik pospolity i czosnek pospolity), szczególnie przydatne w terapii biegunek drobiu wywołanych przez różne czynniki etiologiczne.

Kluczowe w powodzeniu stosowania terapii bezantybiotykowych jest uważne obserwowanie stada, szybka reakcja na wszelkie odchylenia od normy fizjologicznej oraz stosowanie odpowiedniej profilaktyki w okresie zwiększonego ryzyka występowania zaburzeń.

PRZYPADEK KLINICZNY NR 1

1. Stado

Kurczęta brojlery linii ROSS 308, 150 000 ptaków na fermie, 31 doba życia ptaków

2. Objawy kliniczne

Na kilka dni przed częściową odstawą ptaków zanotowano nagłe zaburzenia struktury kałomoczu wraz z utratą jego zwięzłości (zwiększenie frakcji płynnej w pomiocie, Fot.1) i pojawieniem się niestrawionych fragmentów paszy Fot. 2).

Przyczyną zaburzeń homeostazy przewodu pokarmowego mogło być uprzednie dodanie do paszy pełnoporcjowej pełnego ziarna pszenicy ze świeżego zbioru. Oprócz zmiany jakości kałomoczu obserwowano spadek spożycia paszy, zatrzymanie się przyrostów masy ciała, pogłębiające się zróżnicowanie ptaków oraz pogorszenie ich dobrostanu objawiające się rozwojem pododermatitis (Fot.3). Jednocześnie obserwowano pogorszenie się jakości ściółki oraz mikroklimatu w obiektach.