Szukaj Szukaj
Drób
19 maja 2023

Możliwości stosowania naturalnych metod w ograniczaniu infekcji grzybiczych u drobiu

Możliwości stosowania naturalnych metod w ograniczaniu infekcji grzybiczych u drobiu

Grzybice występujące u drobiu są wywoływane głównie przez grzyby z rodzaju Candida oraz Aspergillus (Rys. 1). Patogeny te są obecne w środowisku bytowania ptaków, ale wystąpienie infekcji, jej postać oraz rozprzestrzenianie się w stadzie zależą od sprzyjających czynników. Najważniejszym z nich jest ilość zarodników w środowisku, determinowana przez warunki panujące w kurniku. Wilgotność i wysoka temperatura sprzyjają rozwojowi grzybów, tym bardziej, że złej jakości ściółka lub pasza mogą być same w sobie źródłem zarodników.

Wszelkie zaburzenia odporności, działanie immunosupresorów, niedobory witamin i minerałów, a szczególnie długotrwała antybiotykoterapia stosowana w przypadku drobiu hodowlanego czynią organizmy ptaków jeszcze bardziej podatnymi na rozwój infekcji. Grzybica drobiu dotyczy wszystkich grup produkcyjnych i może wystąpić na każdym etapie cyklu produkcyjnego. Najczęściej atakowany jest układ oddechowy i pokarmowy, ale może również występować w innych tkankach, np. w układzie nerwowym.

Objawy grzybicy drobiu

Grzybica u ptaków często nie przebiega w charakterystyczny sposób. Jedynymi objawami klinicznymi mogą być apatia i spadek parametrów produkcyjnych, do których w miarę rozwoju infekcji dochodzą objawy zależne od miejsca infekcji, czyli miejscowego uszkodzenia tkanek przez strzępki grzybów i powstałego w efekcie stanu zapalnego.

W przypadku zaatakowania mózgu będą to zaburzenia neurologiczne, np. zaburzenia postawy, potrząsanie głowami, porażenia, niedowłady i drgawki. W przypadku zainfekowania układu oddechowego będzie to duszność, zianie, prychanie, a w badaniu sekcyjnym w zaatakowanych narządach obserwujemy różnej wielkości charakterystyczne białe/kremowe guzki grzybicze.

W sytuacji występowania infekcji grzybiczej drobiu przebiegającej w przewodzie pokarmowym będzie to biegunka, białe naloty na przełyku, wolu i błonie śluzowej jelit. W przypadku występowania zakażenia grzybiczego skóry u drobiu objawami będą m. in. łuszczenie się skóry, szarawy nalot, ubytki w upierzeniu, nastroszenie piór. Dodatkowo w kurniku może być wyczuwalny charakterystyczny „grzybowy” zapach.

Walka z grzybicą drobiu hodowlanego

W walce z grzybicą u drobiu istotne jest prowadzenie właściwej bioasekuracji, troska o jakość ściółki i paszy oraz właściwa profilaktyka. W okresie zwiększonego ryzyka lub wystąpienia początkowych objawów zakażenia grzybiczego u ptaków możemy stosować substancje roślinne, które wykazują szerokie działanie przeciwgrzybicze. Mają one zdolność, m. in, inaktywowania białek drobnoustrojów, zaburzania rozwoju komórki, zaburzania przepływu jonów przez ściany komórek grzybowych czy inaktywowania enzymów odpowiedzialnych za syntezę ściany komórkowej grzybów, w wyniku czego nie mogą się one rozwijać i namnażać.

Szczególnie ważna w okresie występowania infekcji grzybiczych u drobiu jest witamina A, która wpływa na prawidłowe funkcjonowanie komórek nabłonka i błon śluzowych oraz wspomaga ich regenerację.

Dzięki stosowaniu preparatów zawierających substancje roślinne możemy ograniczyć nasilenie infekcji grzybiczej u zwierząt, śmiertelność ptaków oraz ograniczyć nawroty infekcji w czasie trwania cyklu produkcyjnego. Dodatkowo zaletą naturalnych środków leczniczych jest możliwość stosowania ich zarówno w oprysku, jak i z wodą do picia. Mogą być także podawane z wodą do picia w czasie wykonywania oprysków z chemioterapeutyków przeciwgrzybiczych (nie mogą one być podawane inną drogą).

Poniżej przedstawiono przypadki kliniczne, w których stosowano preparat zawierający substancje czynne roślinne szczególnie przydatne w terapii grzybicy drobiu (m. in. olejek z drzewa herbacianego, z sosny zwyczajnej, wyciąg z goryczki żółtej, aldehyd cynamonowy) oraz zalecenia stosowania preparatu Defungal Premix w profilaktyce i czasie występowania infekcji grzybiczych (Tabela 1). Kluczowe w powodzeniu terapii bez użycia chemioterapeutyków jest uważne obserwowanie stada, szybka reakcja na wszelkie odchylenia od normy fizjologicznej oraz stosowanie odpowiedniej profilaktyki w okresie zwiększonego ryzyka występowania grzybicy w hodowli produkcyjnejW celu wzmocnienia efektu stosowanej terapii i poprawy kondycji ptaków zalecamy również stosowanie produktów wspomagających (Tabela 2).

Rys.1.Konidiofory (strzępki owoconośne) grzyba z rodzaju Aspergillus spp. pobranego z płuc, obraz mikroskopowy. Fot. Agata Andrzejewska-Zasiadczyk

Tabela 1. Zalecenia stosowania Defungal Premix.

Gatunek/Grupa produkcyjna Stosowanie (wsparcie w okresie) Dawka DEFUNGAL PREMIX
PISKLĘTA Stosowanie profilaktyczne zalecane w przypadku złej kondycji piskląt, stosowania ściółki złej jakości oraz w przypadku występowania grzybicy u piskląt regularnie w historii fermy w formie oprysku*

200 ml/10 l wody/1000 m3/5 dni

DRÓB POWYŻEJ 7 DOBY ŻYCIA Profilaktyka grzybicy, np. po antybiotykoterapii, w okresie występowania niekorzystnych warunków środowiska

 

z wodą do picia

200 ml/1000 l wody, w ½ wypijanej dziennie wody, 3 dni

dawkę dla drobiu wodnego zwiększyć o 50 %

 

w formie oprysku*

200 ml/10 l wody/1000 m3/3 dni

 

W celu zwiększenia skuteczności zalecamy łączenie obu dróg podania

Grzybica kliniczna z wodą do picia

200 ml/1000 l wody, w ½ wypijanej dziennie wody, 5 dni

dawkę dla drobiu wodnego zwiększyć o 50 %

 

w formie oprysku*

200 ml/10 l wody/1000 m3/1-2 x dziennie/5 dni

 

W celu zwiększenia skuteczności zalecamy łączenie obu dróg podania

STOSOWANIE Z CHEMIOTERAPEUTYKAMI PRZECIWGRZYBICZYMI Grzybica kliniczna W czasie oprysku chemioterapeutykiem można stosować Defungal Premix z wodą do picia w celu zwiększenia skuteczności terapii

 

Oprysk z chemioterapeutyku i Defungalu Premix stosować naprzemiennie w odstępie kilkugodzinnym

*Oprysk należy wykonywać zawsze po ścieleniu.

Tabela 2. Zalecane produkty pomocnicze w okresie występowania grzybicy.

PRODUKT STOSOWANIE CEL STOSOWANIA
Mintamix z wodą do picia

200 ml/1000 l wody, w ½ wypijanej dziennie wody, 5 dni

 

w formie oprysku

200 ml/10 l wody/1000 m3/1-2 x dziennie/3-5 dni

 

W celu zwiększenia skuteczności zalecamy łączenie obu dróg podania

 

 

 

wspomaganie regeneracji błon śluzowych układu oddechowego i poprawy komfortu oddychania ptaków w okresie grzybicy układu oddechowego

 

Booster  

 

250-500 ml/1000 l wody, w drugiej ½ wypijanej dziennie wody, 3-7 dni

 

 

 

wsparcie odporności, szybsza regeneracja i poprawa kondycji ptaków

 

Enterocid Grower  

 

 

200 g/1000 l wody, w drugiej ½ wypijanej dziennie wody, 3-5 dni

 

 

 

zalecamy szczególnie dla piskląt w celu wspomagania równowagi mikroflory przewodu pokarmowego w okresie infekcji grzybiczych

 

PRZYPADEK KLINICZNY NR 1

Stado

Kurczęta brojlery linii ROSS 308, 27 doba życia ptaków

Objawy kliniczne

W 27 dobie życia ptaków zaobserwowano niewielkie zróżnicowanie się stada, apatię oraz wzrost śmiertelności ptaków do 300 sztuk w ciągu doby. Objawy te wystąpiły w sposób nagły bez żadnych wcześniejszych objawów i nie towarzyszyły im żadne dodatkowe objawy charakterystyczne.

Badanie anatomopatologiczne

Badaniem anatomopatologicznym stwierdzono w płucach bardzo liczne guzki grzybicze (Rys. 1 i 2).

Rys. 1. Guzki grzybicze w płucach.

Rys. 2. Guzki grzybicze w płucach.

Diagnoza

Grzybica

Zalecenia

Z wodą do picia:

Defungal Premix 200 ml/1000 l wody do picia, w podaniu ciągłym, 5 dni

Mintamix 200 ml/1000 l wody do picia, w podaniu ciągłym, 5 dni

 

W oprysku:

Defungal Premix 200 ml/10 l ciepłej wody/2 razy dziennie/5 dni

Mintamix 200 ml/10 l ciepłej wody/2 razy dziennie/5 dni

Efekty

Po zakończeniu terapii odnotowano spadek dobowej śmiertelności i brakowania stada do 30 ptaków (Wykres 1) oraz powrót ptaków do fizjologicznej aktywności. W obrazie sekcyjnym padłych ptaków nie obserwowano zmian grzybiczych w płucach. Nie stwierdzono niekorzystnego wpływu infekcji grzybiczej na wydajność stada, na koniec cyklu produkcyjnego stado osiągnęło zadowalający wynik (EWW 390). Nie obserwowano nawrotu infekcji do końca cyklu produkcyjnego.

PRZYPADEK KLINICZNY NR 2

Stado
Indor BIG 6, 2500 szt., 5 obiektów na fermie, 17 tydzień życia ptaków

Objawy kliniczne

W 17 tygodniu życia ptaków w jednym z kurników na fermie zaobserwowano niewielkie zróżnicowanie się stada, zmniejszoną aktywność ptaków oraz wzrost śmiertelności do 20 ptaków w ciągu doby. Nie obserwowano żadnych charakterystycznych objawów klinicznych, kilka tygodni wcześniej na fermie występowało TRT.

Badanie anatomopatologiczne

Badaniem anatomopatologicznym stwierdzono:

– na workach powietrznych pojedyncze zmiany w postaci drobnych, białych skupisk – guzków grzybiczych (Rys. 3)

– w płucach pojedyncze guzki grzybicze (Rys. 4 i 5)

Rys. 3. Guzki grzybicze na workach powietrznych.

Rys. 4. Guzki grzybicze w płucach.

Rys. 5. Guzki grzybicze w płucach.

Diagnoza

Grzybica

Zalecenia

W kurniku objętym infekcją w oprysku:
Defungal Premix 200 ml/10 l ciepłej wody/2 razy dziennie/5 dni

Efekty

Po zakończeniu terapii odnotowano spadek dobowej śmiertelności stada do 10 ptaków (Wykres 2) oraz wyraźną poprawę w zachowaniu się stada, czyli powrót do fizjologicznej aktywności. W obrazie sekcyjnym padłych ptaków nie obserwowano zmian grzybiczych w płucach i workach powietrznych. Nie obserwowano nawrotu infekcji do końca cyklu produkcyjnego.

Czytaj również